Çfarë janë deficitet sensoriale dhe si mund të tejkalohen

 


 Deficiti Sensorial, apo ndryshe Çrregullimi i Perceptimit Ndijor (Sensory Processing Disorder – SPD), është çrregullim që ka të bëjë me aftësinë e trurit për të procesuar informacione shqisore apo stimul. Informacioni sensorik apo ndijor, përfshin gjëra që shihen, dëgjohen, nuhaten, preken apo shijohen. SPD është çrregullim që mund të ndikojë në perceptimin e një apo më shumë stimujve, si dhe mund të manifestohet në dy mënyra; hipersensitivitet (ndjeshmëri e tepërt në shqisa) apo hiposensitivitet (ndjeshmeri e ulët në shqisa).

Ky lloj çrregullimi është më i përhapur tek fëmijët sesa tek të rriturit dhe ka mendime të ndryshme sa i përket manifestimit në jetën e përditshme. Sipas ekspertëve, mendohet se SPD është simptomë e diagnozave primare si: Çrregullimi i Spektrit të Autizmit, Çrregullimeve të Vëmendjes, Hiperaktivitetit, Ankthit etj.

 

Simptomat

Disa shembuj nga simptomat e SPD përfshijnë; ndjeshmëri të lartë apo të ulët në tinguj, veshje apo edhe teksturë të ushqimit. Nëse një fëmije, veshjet i shkaktojnë parehati mbi lëkurë, drita shkëlqen shumë, ndjen zhurmë të madhe, nuk ka balancë në ecje, nuk janë rehat në luhatëse apo nuk hanë ushqime me tekstura të larmishme, konsiderohet me hipersensitivitet. Mirëpo rastet në të cilat fëmija reagon dobët ndaj shqisave, p.sh. nuk ndjen kur i rrjedhin hundet, nuk i pengon zhurma e madhe, gjen interes në ndërrim të ndriçimit, rrotullohet dhe nuk ndjen marramendje, etj. konsiderohet hiposensitiv.

Ky lloj çrregullimi është ende në studim e sipër, por mendohet se ka lidhje me gjenetikën dhe çrregullimet neurozhvillimore. SPD nuk ka medodë preventive pasi akoma nuk dihet shkaktari.

Përsa i përket terapisë SPD, preferohet të fillohet puna me terapiste sa më herët. Secili trajtim është i personalizuar për femijën në bazë të situatës dhe nevojës. Trajtimi përfishin mësimin e kontrollimit të ndjeshmërisë ndaj një stimuli në situata të caktuara së bashku me terapistin, i cili e ndihmon femijën gradualisht të mësojë reagimin shqisor.

Gjithashtu, rekomanduhet edhe bashkpunimi me prindërit në mënyrë që trajtimi të jetë i vazhdueshëm dhe në përputhshmëri.